نقش زعفران در افزایش سیستم ایمنی بدن
در سالهای اخیر، زعفران (Crocus sativus L.) بهعنوان یک ادویهی غذایی گرانقیمت نهتنها در آشپزی بلکه در تحقیقات علمی بهدلیل خواص بیولوژیک و تأثیرات آن روی سیستم ایمنی بدن مورد توجه قرار گرفته است. مطالعات متعدد نشان دادهاند که ترکیبات فعال زعفران میتوانند عملکرد دفاعی بدن را تحتتأثیر قرار دهند و برخی شاخصهای ایمنی را تغییر دهند.
در یک آزمایش بالینی تصادفی دوسوکور کنترلشده با دارونما در انسان مشخص شد که مصرف روزانه ۱۰۰ میلیگرم زعفران بهمدت ۶ هفته باعث افزایش سطح IgG (یکی از آنتیبادیهای مهم در ایمنی هومورال) و تغییراتی در درصد مونوسیتها و بازوفیلها میشود، اگرچه این اثرات پس از ۶ هفته به سطح پایه بازگشتند. این یافتهها نشاندهندهی فعالیت ایمونومدولاتور زعفران بدون عوارض قابلتوجه بود.
ترکیبات اصلی زعفران مانند کروسین، کروستین، و سافرانال دارای فعالیتهای آنتیاکسیدانی و ضدالتهابی هستند که میتوانند پاسخهای التهابی و تولید سایتوکینهای پیشالتهابی مانند TNF-α، IL-6 و IL-1β را کاهش دهند. این مکانیزمها بهطور مستقیم با عملکرد سیستم ایمنی در کنترل التهاب و استرس اکسیداتیو مرتبط هستند، و نشان میدهند که زعفران میتواند هم پاسخ ایمنی ذاتی و هم ایمنی اکتسابی را تعدیل کند.
مطالعات حیوانی و آزمایشگاهی نیز پشتیبان این اثرات هستند؛ برای مثال در مدلهای درمانی مختلف مشاهده شده که عصاره زعفران میتواند پاسخهای ضدالتهابی را افزایش داده و عوامل التهابی را کاهش دهد، که این خود بخشی از راهبردهای تقویت و تنظیم سیستم ایمنی محسوب میشود.
بهطور خلاصه، زعفران بهواسطه ترکیبات فعال بیوشیمیاییاش بهطور علمی شناخته شده است که میتواند اثرات ایمونومدولاتور داشته باشد، از جمله تقویت ایمنی هومورال، کاهش التهابات مزمن و تنظیم تولید سایتوکینها. البته باید توجه داشت که بسیاری از نتایج بهصورت موقت بوده یا در شرایط کنترلشده آزمایشگاهی مشاهده شدهاند و مطالعات بیشتر انسانی با دوزها و دورههای طولانیتر لازم است تا نقش دقیق زعفران در تقویت سیستم ایمنی بهطور قطعی مشخص شود.
